ناگفته‌های لطیفی؛ از «خوابگاه دختران» تا «صاحبدلان»/ یک قماربازم!
تاریخ انتشار: ۳۰ آبان ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۱۳۵۹۱۴
به گزارش خبرنگار مهر، محمدحسین لطیفی کارگردان باسابقه سینما و تلویزیون بعد از ظهر امروز سه‌شنبه ۳۰ آبان ماه با حضور در کارگاه انتقال تجربه در دومین جشنواره سراسری آموزشگاه‌های آزاد سینمایی، در محل موزه سینما، به گفت‌وگو با هنرجویان علاقه‌مند به سینما پرداخت.
کارگردان فیلم سینمایی «روز سوم» در ابتدای صحبت‌های خود در این کارگاه خطاب به هنرجویان گفت: سعی کنید ابتدا خوب بشنوید و بعد عمل کنید.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
لطیفی ادامه داد: فیلمساز بودن مهم نیست، چراکه فیلم باید خلق شود. «ساختن» به تنهایی مطلوب یک کارگردان نیست. کارگردان در روایت یک قصه خاص، جای خالق می‌نشیند. اتفاقاً از هستی هم کمک می‌گیرد. هستی به کمک شما می‌آید. هنگام کار باید همه آنچه که در کلاس یاد گرفته‌اید، فراموش کنید و آگاهانه به میدان بیایید. در کارگردانی مهمترین نکته این است که حواسمان به موضوع نهایی باشد. باید از بالا کل قصه را ببینید. باید به خلق اثر فکر کنید، نه اینکه صرفاً می‌خواهید یک فیلم بسازید. باید حواسمان به روایت قصه، ایجاد درام مستحکم، ایجاد حس و مواردی از این دست هم باشد.
تفاوت دیالوگ‌گویی از «صاحبدلان» تا «دودکش»
این کارگردان باسابقه سینما و تلویزیون درباره اهمیت دیالوگ‌گویی بازیگران در یک فیلم بیان کرد: این موضوع بستگی به اثر دارد. در برخی آثار جابه‌جایی یک ویرگول هم معانی را تغییر می‌دهد. من وقتی «دودکش» را می‌ساختم، فقط ماهیت کلی دیالوگ‌ها مهم بود اما در «صاحبدلان» هیچک‌دام از بازیگران اجازه تغییر یک واو را هم نداشتند. بازیگران هم کلافه شده بودند اما در خروجی متوجه حساسیت شدند. وقتی یک بازیگر هستید، باید بپذیرید که اخلاق یک کارگردان چگونه است و باید در صحنه براساس نیازهای آن کارگردان پیش بروید.
لطیفی ادامه داد: پیش نیاز اصلی یک کارگردان مدیریت است. کارگردان باید بتواند یک تیم سی نفره را مدیریت کند. وقتی شما عوامل حرفه‌ای به کار می‌آورید، خود به خود این اتفاق خواهد افتاد.
وی افزود: اولین فیلم من «سرعت» بود که البته قبل از آن ۱۴ سال پشت صحنه سینما حضور داشتم. زنده‌یاد جمشید اسماعیل‌خانی در آن فیلم ایفای نقش می‌کرد و به گونه‌ای با من فیلم‌اولی برخورد می‌کرد که گویی او درست می‌گوید. اما من او را مدیریت کردم و در جایی هم او عصبی شد، اما بعدها متوجه شد من هم کارم را بلد هستم. در همان کار ،فیلمبردار هم گاهی به گفته‌های من توجه نمی‌کرد چون فکر می‌کرد مسلط نیستم. اگر تسلط شما بر کار کم باشد، ناگزیر این موضوع لو می‌رود.
کسی که نتواند برای یک نفر قصه بگوید، فیلمساز خوبی نمی‌شود
لطیفی گفت: چه در کارگردانی فیلم سینمایی و چه در سریال‌سازی یادتان باشد، کسی که نتواند قصه خود را برای یک نفر دیگر تعریف کند، نمی‌تواند فیلمساز خوبی شود. تمرین کنید که قصه را به طور کامل برای یک نفر دیگر تعریف کنید. یعنی ابتدا باید تعلیق را در کلام ایجاد کنید. گاهی از برخی بچه‌های فیلمساز می‌پرسم فیلمت درباره چه چیزی است؟ می‌گویند پیچیده است و نمی‌توانم بگویم! چنین افرادی نمی‌توانند فیلم را هم خوب از آب دربیاورند. گاهی حتی سکانس خوب هم می‌گیرید اما در زمان تدوین می‌بینید که ترکیبش با بقیه، چیز ناجوری را رقم می‌زند.
وقتی «روز سوم» را ساختم عید را رد کردیم. یک فروش آن‌چنانی به سراغ «اخراجی‌ها» آمد. من می‌دانستم «روز سوم» در صدر آمار قرار نمی‌گیرد. یادم است به یکی از دوستان گفتم باید رتبه نخست را به دست بیاوریم. به همین دلیل سراغ «توفیق اجباری» رفتم. در ارشاد گفتند این فیلم را نساز چون تو «روز سوم» را ساخته‌ای!
این کارگردان درباره استمرار تجربه یک فیلمساز در یک ژانر خاص اظهار کرد: آدم‌ها با یکدیگر متفاوت هستند. ممکن است کارگردانی را بشناسید که در طول چهل سال از یک ژانر خارج نشده یا دیگری را بشناسید که خارج شده است. همه چیز به روحیه یک فرد بستگی دارد. علاقه من این بود که ژانرهای مختلف را تجربه کنم. همیشه هم سعی کردم تلاش بیشتر کنم و بیشتر بیاموزم.
وی افزود: وقتی «روز سوم» را ساختم عید را رد کردیم. یک فروش آن‌چنانی به سراغ «اخراجی‌ها» آمد. من می‌دانستم «روز سوم» در صدر آمار قرار نمی‌گیرد. یادم است به یکی از دوستان گفتم باید رتبه نخست را به دست بیاوریم. به همین دلیل سراغ «توفیق اجباری» رفتم. در ارشاد گفتند این فیلم را نساز چون تو «روز سوم» را ساخته‌ای!
لطیفی ادامه داد: در زمان ساخت «خوابگاه دختران» ایرج طهماسب گفت همه فکر می‌کنند ما همین جوری این فیلم را ساختیم، اما هیچکس نمی‌داند که ما صد راه رفتیم تا هر سکانس را دربیاوریم. ما مرزی بین طنز و ترس داشتیم و این خطرناک بود. فشاری که یک کارگردان تجربه می‌کند تا بهترین راه را پیدا کند زیاد است. من «خوابگاه دختران» را برای این ساختم که خانواده‌ها را بترسانم، چون بچه ۱۸ ساله را که پیش از این چندان از خانواده دور نشده به یک باره به یک شهر دیگر می‌فرستند.
وی افزود: آدم با زیاد فیلم دیدن، شاید فیلمساز شود اما نمی‌تواند خلق اثر کند. من در حال به چالش کشیدن خودم هستم. گاهی موفق می‌شوم و گاهی هم شکست می‌خورم. یک‌بار به من گفتند با چه جراتی بعد از «وفا» سراغ «صاحبدلان» رفتی؟ گفتم من یک قماربازم که با پنج هزار تومان به قمار سینما آمده‌ام، حالا ممکن است پولم را ببازم اما در نهایت از آن لذت می‌برم!
لطیفی توضیح داد: من منتی بر سر کسی ندارم که برخی را چهره و کارگردان کرده‌ام. چون معتقدم آنها استعداد داشته‌اند. هر جایی که یک کارگردان بتواند به مجموع بازیگران سینمای ایران اضافه کند، باید این کار را کند.
«سنجرخان» هفته آینده پخش می‌شود
این کارگردان گفت: سریال «سنجرخان» از هفته آینده پخش می‌شود و من هشتاد درصد بازیگران این سریال را از کردستان انتخاب کردم. در ارتباط با کشف استعدادهای برتر من این انگیزه را همیشه داشته‌ام که بازیگران ما منحصربه‌فرد هستند.
لطیفی درباره نقش «مدیر تولید» در یک پروژه گفت: مدیر تولید در یک پروژه مثل مدیر کارخانه است که باید به همه چیز آگاهی داشته باشد. مدیر تولید کسی است که به گونه‌ای جانشین تهیه‌کننده محسوب می‌شود. تمام قراردادهای تولید، ارتباط با برنامه‌ریز کار و ... جزو وظایف او است. کارگردان نباید دغدغه‌ای جز گرفتن پلان داشته باشد. اگر مدیر تولید خوبی نداشته باشید، تمام بار کار روی دوش شما به‌عنوان کارگردان می‌افتد، مدیر تولید مثل جاده‌صاف‌کن است.
لطیفی ادامه داد: سال‌ها پیش ایرج طهماسب به من گفت فیلم جدید داریوش مهرجویی «مهمان مامان» را دیده‌ای؟ گفتم نه. گفت برو ببین. چندین بار به من گفت که برو ببین. به من گفت یا مهرجویی خطی را رد کرده یا اگر فیلم این است ما ماهی یکی می‌سازیم! چون این نوع قصه‌گویی یک قصه‌گویی غریب است، من خواستم چنین تجربه‌ای را هم داشته باشم و «دودکش» از جنس آن است «دودکش» از آنجا آغاز شد.
هشدار درباره یک اتفاق ترسناک در تلویزیون
وی افزود: چند سالی می‌شود که تلویزیون با علیرضا افخمی کارهای ماورایی می‌سازد. برای مجموعه مدیریت فرهنگی ترسناک و خطرناک است و باید خیلی مراقبت کنند چون هم باید خیالشان راحت باشد که دست اهلش بیفتد و وارد خرافه و این موضوعات نشوند و هم کارگردان و صاحب اثر باید نسبت به ساخت چنین آثاری راغب باشند و بستر هم باید فراهم باشد.
لطیفی تاکید کرد: آینده سینمای ایران باید مملو از کارگردانان توانمندی باشد که در ژانرهای مختلف برای بخش‌های مختلف کار می‌کنند. فیلم‌های این جشنواره را دیده‌ام و متوجه نکته‌ای شده‌ام؛ اینکه برخی پول دارند و فیلم به نحوی درمی‌آید ولی برخی پول ندارند اما خلاق هستند.
این کارگردان باسابقه درباره ارتباط بین کارگردان و بازیگران گفت: وقتی کارگردانی سر صحنه می‌آید با بازیگرانی با خلق و خوهای مختلف مواجه می‌شود. حتی وقتی با یک کارگردان خودرای مواجه باشید شما اگر یک بازیگری باشید که نکات او را گوش نکنید او شما را کنار می‌گذارد. حتی اگر حرفی دارید باید قبل از فیلمبرداری بگویید. یادم است اتفاقی سر صحنه افتاد که به بازیگر گفتم بیا سر صحنه می‌گفت نه، اگر پول ندهند نمی‌آیم! فردای آن روز جلوی خانه‌اش رفتم. تا غروب هم صبر کردم که سر فیلمبرداری بیاید، اما نیامد.
وی افزود: او یکی دو روز بعد هم باز نیامد. به‌راحتی آن بازیگر را حذف کردم. به اینگونه که به عوامل گفتم سنگ قبری با اسم او تهیه کنید. گرچه بعدها همان بازیگر آمد و پشیمان شده بود اما به او گفتم دیر کرده‌ای چون من قصه را عوض کردم. هرچقدر بازیگر خوبی هم باشید به هر حال کارگردان احترامی دارد و باید با او همکاری کنید. یک بار امین تارخ سر «سفر سبز» با من صحبت کرد تا برخی دیالوگ‌ها را عوض کنم، یک ساعت و نیم باهم صحبت کردیم او عزیز دل من بود اما اشرافی که بر اثر داشتم اجازه تغییر را نداد.
این کارگردان در پایان اظهار کرد: بازیگری برای من چهار برابر کارگردانی سخت‌تر است. یادم است یک بار کار می‌کردیم و مهدی فخیم‌زاده بازیگرم بود به او گفتم اگر بین بازی و کارگردانی را یکی انتخاب کنی کدام را انتخاب می‌کنی گفت قطعاً بازیگری.
دومین جشنواره سراسری آموزشگاه‌های آزاد سینمایی به دبیری مهدی شفیعی از ۳۰ آبان تا ۳ آذر ۱۴۰۲ در موزه سینما برگزار می‌شود.
کد خبر 5946404منبع: مهر
کلیدواژه: محمد حسین لطیفی ایرج طهماسب موزه سینما تئاتر ایران کنسرت موسیقی هنرمندان تئاتر حضور هنر ایران در جهان موسیقی ایرانی تئاتر شهر کارگردان تئاتر فیلم سینمایی موزه هنرهای معاصر تهران آموزشگاه سینمایی سینمای مستند خانه هنرمندان ایران موسیقی کلاسیک سازمان سینمایی لطیفی ادامه یک کارگردان مدیر تولید من گفت روز سوم یک فیلم یک بار
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۱۳۵۹۱۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
پاسخ مرتضی‌علیزاده به منتقد «هفت»: سینما بر همه‌چیز مقدم است
مرتضی علیزاده کارگردان فیلم سینمایی «بی‌بدن» عنوان کرد: من معتقدم که فیلم اول باید به تعریف سینما و قصه گویی نزدیک باشد و بعد ایدئولوژی‌اش را جلو ببرد.
به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو، اولین برنامه از سری جدید برنامه سینمایی «هفت» با بررسی موضوع جنایی و فیلم «بی‌بدن» از شبکه نمایش پخش شد
بخش اول «هفت» به نقد فیلم سینمایی «بی‌بدن» اختصاص داشت که با حضور امیرقادری و رضا صدیق برپا شد.
رضا صدیق در ابتدا بیان کرد: من می‌خواهم قبل از بررسی فیلم به اتفاقات اخیر در منطقه گریزی بزنم و بگویم محور مقاومت اگر تا پیش از وعده صادق یک موضوع پراگماتیک منطقه‌ای بود، اکنون به یک ایده ضدامپریالیستی در جهان تبدیل شده است. سینمای هالیوود نسبت به اعتراضات اخیر دانشجویان آمریکا علیه اسرائیل سکوت کرده؛ این در حالی است که در اعتراضات داخلی ما، رسانه‌های امپریالیستی مانند بازجو به دنبال بازیگران و سینماگران ما بودند، اما به بازیگران خودشان اجازه اظهار نظر نمی‌دهند و هرکس در این موضوع موضع‌گیری کند، قطعا نابود خواهد شد. این قضیه نشان از این است که آمریکا در امنیت ملی‌اش با کسی شوخی ندارد.
امیر قادری در ادامه عنوان کرد: هالیوود ۱۰ الی ۱۵سال اخیر اهدافش بسیار تغییر کرده و فرمایشی شده است. من همیشه می‌گویم صد رحمت به دهه شصت خودمان که حتی اگر سخت‌گیری وجود داشت، اما حامی مستضعفین بود.
رضا صدیق درباره «بی‌بدن» اظهار کرد: از نظر من این فیلم بدون شخصیت و وسط باز است که تکلیفش با خودش مشخص نیست. فیلم «بی‌بدن» از موقعیت‌های دراماتیکی که می‌توانست قصه‌اش را نجات دهد، هیچ استفاده‌ای نکرده است. موضوع قتل در فیلم یک موضوع ثانویه است و نقطه قوت فیلم بازی درجه یک الناز شاکردوست است. همچنین باید بگویم که گذر زمان در این فیلم اصلا پیدا نیست و گویی در فیلمنامه اصلا به آن اشاره نشده؛ ما در نهایت با ریش قاتل متوجه گذر زمان می‌شویم.
امیر قادری در ادامه بیان کرد: موضوعاتی مانند قصاص یا جنگ مفاهیم پیچیده‌ای هستند. از نظر من «بی‌بدن» وسط‌باز نیست و اتفاقا اینکه با چندین زاویه نشان مساله قصاص را بررسی می‌کند؛ نقطه قوت فیلم است. امتیاز بزرگ فیلم بازی بازیگرانش است؛ اما می‌توان گفت که لحن تلخ و یکدست فیلم، کار را خراب کرده است. این فیلم خاکستری است و اگر کارگردان سلیقه بصری بهتری داشت، قطعا فیلم شیک‌تری می‌شد و شلختگی الان را نداشت.
صدیق در ادامه گفت: «بی‌بدن» فیلم بازیگران است نه فیلمنامه و کارگردانی. مساله فیلم قصاص نیست بلکه شخصیت خانواده قاتل است. «بی‌بدن» یک فیلم حیف شده است چرا که موضوع بسیار جذابی دارد.
بهروز افخمی در ادامه خاطرنشان کرد: اینکه در یک فیلم بتوان تماشاچی را وارد دالان تجربه‌های مختلف کرد، بسیار مهم است تا تماشاچی داستان‌های متفاوت را تجربه کند. از نظر من بهترین بازی این فیلم متعلق به گلاره عباسی است.
در ادامه رضا صدیق منتقد نسبت به اظهار نظر یکی از مدیران نماوا راجع به سینماگران و حواشی آن بیان کرد: هر کسی می‌تواند در سینما سرمایه‌گذاری کند؛ اما قرار گرفتن سرمایه‌گذاران در چرخه فرهنگ سرنوشتی مانند نماوا دارد که در حال ورشکسته شدن است. طرف دیگر صحبت من آن بخش از سینماگران است که معتقدند اخلاق و شرافت بیش از هر حرفه، نزد سینمایی هاست. من باید بگویم این جمله خیلی برای سینماگران گنده است. شرافت نزد کارگران و معلمان ماست؛ شرافت یعنی بخش مستضعف جامعه. من باید بگویم که لطفا شرافت را متر نکنید.
امیر قادری در ادامه عنوان کرد: زنگ خطر این ماجرا جایی است که بعد از اظهار نظر این مدیر نماوا، مردم سمت او را گرفتند. می‌خواهم بگویم که دهه فرصت‌طلبی ۹۰ چه چیزی بر سر سینماگران ما آورده که مردم دیگر از آنها حمایت نمی‌کنند.
بخش دوم «هفت» به بررسی موضوع جنایی اختصاص داشت که با حضور مرتضی علیزاده کارگردان «بی‌بدن» و محمدرضا نصراللهی استاد دانشگاه برپا شد.
مرتضی علیزاده کارگردان فیلم سینمایی «بی‌بدن»، ابتدا درباره نقد رضا صدیق به فیلم، عنوان کرد: من معتقدم که سینما اول باید سینما باشد و قصه تعریف کند و بعد ایدئولوژی‌اش را جلو ببرد. اینکه ما از اول فیلم تکلیف را مشخص کنیم که طرفدار قصاص هستیم یا خیر، خلاف قصه‌گویی در سینماست و این متر غلطی برای بررسی و نقد فیلم است. البته که نقد به منی که در قدم‌های اولیه فیلمسازی هستم، بسیار کمک‌کننده است.
محمدرضا نصراللهی در ابتدای صحبت‌های خود گفت: به اعتقاد همه افرادی که پرونده جنایی را دنبال می‌کنند، «بی‌بدن» برگرفته از پرونده آرمان و غزاله است؛ هر چند که نویسنده فیلم منکر این موضوع باشد. باید بگویم که این فیلم در مجموع اصلا جنایی نیست و «بی‌بدن» یک فیلم اجتماعی درام است. در این فیلم موضوع از زاویه بازپرس بررسی می‌شود و به عملیات پلیسی و کارگاه آنچنان که باید نمی‌پردازد و نحوه قتل هم مشخص نمی‌شود.
کارگردان «بی‌بدن» درباره ژانر جنایی بیان کرد: سینمای هالیوود به شکل خالص ژانر جنایی را بررسی می‌کند، اما در کشور‌های دیگر این ژانر با فرهنگ‌های مختلف ترکیب می‌شود. در همین راستا مضمون‌هایی به فیلم اضافه می‌شود که برای مخاطب از کشف معما مهمتر است. در «بی‌بدن» هم همین اتفاق رخ داده است. ما فکر می‌کردیم که مسائل دیگر از کشفیات کارآگاه برای مخاطب جذاب‌تر است.
محمدنصراللهی در ادامه عنوان کرد: یکی از نقد‌های همیشگی من این است که از کارآگاهان و کارشناسان جنایی در متن فیلم استفاده کنند، نه در بخش تولید. به عنوان مثال این موضوع که تمام بازپرس‌ها و پلیس‌های ما در فیلم دختر دارند به یک کلیشه تبدیل شده و همچنین این موضوع که ماموران ما در فیلم‌های ایرانی پا را فراتر از قانون می‌گذارند، واقعیت بیرونی ندارد و به یک کلیشه در فیلم‌ها تبدیل شده است.
میز سینمای جهان برنامه «هفت» نیز به بررسی فیلم سینمایی «Dune ۲» اختصاص داشت که با حضور سیدحمیدرضا قادری و آرش خوشخو برپا شد.
سیدحمیدرضا قادری ابتدا گفت: یکی از متر و معیار‌هایی که در نقد شعر استفاده می‌شود، وجه خیال‌انگیز شعر است. من می‌پذیرم که افراد جوان با دیدن فیلم «Dune ۲» در سینما به وجد بیایند، اما در نهایت فیلم روی من تاثیر نداشت چرا که فیلم‌های الان، ویرایش شده فیلم‌های قبلی‌شان هستند. این فیلم صرف نظر از رمانش، برای کسانی که سینماباز هستند چیز جدیدی ندارد.
آرش خوشخو در ادامه این برنامه بیان کرد: در «Dune ۲» ماجرا پیچیده شده و به نظرم به فیلم تاج‌وتخت ربطی ندارد. فیلم‌های این کارگردان سرد است و ما از زندگی مردمان این فیلم هیچ چیزی نمی‌بینیم و این سرما در تمام فیلم‌هایش وجود دارد. «Dune ۲» پر از توانایی‌های فنی است و بازیگرانش به بهترین شکل انتخاب شده‌اند. بیشتر از داستان فیلم جزئیات فنی فیلمش بسیار برای من جذاب بود. این فیلم مانند هر فیلم مهم دیگری تفسیر معاصر دارد.
امیرقادری نیز درباره فیلم «Dune ۲» اظهار کرد: کتاب بسیار فراتر از فیلم است چرا که مجموعه‌ای از خرد‌های مختلف در آن دیده می‌شود. درک این کتاب از مسئولیت رهبریت یک قوم بی‌نظیر است و به شدت تحت تاثیر خرد خاورمیانه است. من به شدت توصیه می‌کنم که ترجمه این کتاب را که بسیار روان هم است، بخوانید.
افخمی درباره این فیلم گفت: این فیلم تبلیغ آشکاری برای فراماسون‌ها است و به شکل آشکاری برای بزرگ‌نمایی و قدرت‌نمایی فراماسونی تبلیغ می‌کند.
بهروز افخمی در پایان این برنامه تاکید کرد: از این به بعد به امید خدا در پایان هر برنامه «هفت» یک تیتراژ جداگانه داریم؛ یعنی هر تیتراژ با برنامه قبلی فرق می‌کند. هر بار درباره یکی از استادان بزرگ سینمای ایران، چه آنها که از بین ما رفتند و چه آن‌هایی که در قید حیات هستند، برنامه کوتاهی ساخته می‌شود که در حاشیه تیتراژ می‌بینید و در برنامه امشب تیتراژ ما درباره علی حاتمی است که با فیلم‌های علی حاتمی و موسیقی مرتضی حنانه از فیلم «هزاردستان» ساخته شده است.
حقوق کدام یک از ایثارگران در سال ۱۴۰۳ افزایش داشت؟